Tuesday, February 25, 2020

සංඛ පද්ම සමඟ බැඳුණු පුරා­වි­ද්‍යා­ත්මක සාධක


සඳ­කඩ පහණ දෙපස ඇති දොරටු අංග මුර­ගල ලෙස හැඳින්වේ. මුර­ගලේ විකා­ශය සඳ­කඩ පහ­ණට වඩා වේග­යෙන් සිදු­විය. අභ­ය­ගිරි විහා­ර­යෙන් එසේ විකා­ශනය වූ විවිධ සංව­ර්ධන අව­ධීන් හි මුර­ගල් හමුවේ. කැට­යම් කිසිත් නැති දිග හත­රැස් ගල් පුව­රු­වක් සහිත කොර­වක් ගල් අග කෙළින් සිටුවා ඇති මුර­ගල් විකා­ශ­නයේ මුල් ම අව­ස්ථා­වයි. පසු­කා­ලී­නව එයට නිය­රක් වැනි කොට­සක් එකතු විය. පුන්ක­ලස තුන්වැ­නිව එක් වූ අංග­යකි. ඊට පසු අව­ස්ථාවේ දී වාමන රූප උප­යෝගී කොට ගෙන ඇත.

මුර­ගලේ විකා­ශ­නයේ ඊට පසු අව­ස්ථාවේ දී දිසා පාලක රූප­ව­ලට ප්‍රමු­ඛ­ස්ථා­න­යක් දී ඇත. එම දිසා පාලක මහා­ර­ජ­ව­රුන් හඳුනා ගැනී­මට මුර­ග­ල්වල සංකේත යොදා තිබේ. උතුර, දකුණ, බට­හිර හා නැගෙ­න­හිර නියෝ­ජ­නය කර­මින් මුර­ගලේ එක් පසෙක කුලුනක් මත සිටින සිවුපා රූප දැක්විය හැකිය. එම­ඟින් උතුර සඳහා සිංහයා ද දකුණ ට ගවයා ද බට­හි­රට අශ්වයා ද නැගෙ­න­හි­රට ඇතා ද යනු­වෙන් සංකේ­ත­වත් කොට ඇත.

ධෘත­රාෂ්ට්‍ර, විරූඪ, විරූ­පාක්ෂ හා වෛශ්‍ර­වණ යන සත­ර­ව­රම් මහ­ර­ජ­ව­රුන්ගේ රූප ඉතා අලං­කාර ලෙස මෙම මුර­ග­ල්වල නිරූ­ප­ණය කැර ඇත. දිව්‍යා­භ­රණ හා දිව්‍ය ඇඳු­ම්ව­ලින් යුක්තව දකුණු අතින් පුන්ක­ල­සක් ද කටියේ රඳ­වන ලද වම­තින් මල් ඉත්තක් ද ගෙන සම­භංග හෝ ත්‍රිභංග ලෙස මෙම රූප කැට­ය­මට නගා ඇත. මොවුන් දේව­ත්වයේ ලා සල­කන අතර වෛශ්‍ර­වණ හැර අනිත් තිදෙනා නාග සම්බ­න්ධය ඇති අය ලෙස හඳු­න්වන බැවින් ඔවුන්ගේ හිස් වටා නා පෙණ දක්වා තිබේ.

අභ­ය­ගිරි විහාර පරි­ශ්‍රයේ ඇති රත්න ප්‍රාසා­දයේ දොර­ටුව නැගෙ­න­හි­රට මුහුණ ලා පිහිටි බැවින් එහි ඇති මුර­ග­ලෙහි ඇත් රුව නිරූ­ප­ණය කර තිබේ. එමෙන් ම කපා­රා­රා­මයේ උතු­රට මුහුණ ලා තනා ඇති දොර­ටුවේ මුර­ග­ලෙහි සිංහ රූපය නියෝ­ජ­නය වේ.

ඒ අනුව උතු­රෙහි ප්‍රධාන දිසා­පා­ලක ලෙස වෛශ්‍ර­වණ හෙවත් කුවේර හඳු­නා­ගත හැකි අතර මුදල් පෙට්ටික් අතැ­තිව සිටින වාම­න­යෙ­කුගේ රූප­යක් මෙහි දී නිරූ­පි­තය. එම­ගින් ඉතා පහ­සු­වෙන් කුවේර හඳුනා ගන්නට හැකි බව සඳ­හන් ය.

අභ­ය­ගිරි පරි­ශ්‍රය පිළි­බඳ අධ්‍ය­ය­නය කිරීමේ දී මූල හත­රක් යටතේ එකල පාල­නය වූ බව 10 වන සිය­වසේ v වන කාශ්‍යප රජුගේ අභ­ය­ගිරි ශිලා ලේඛ­නය අනුව පැහැ­දි­ලිය. එනම් සතර මූල­යෙන් වට වූ අභ­ය­ගිරි වෙහෙ­රෙහි රත්න­ප්‍රා­සා­දය දිව්‍ය භව­නක් සේ දිස් වූ බව දැක්වේ. කපා­රා­රාම මූලය, මහ­නෙත්පා මූලය, වහදු මූලය හා උත්තර මූලය ලෙස මෙම සතර මූල­යන් හඳුන්වා ඇත.

බහි­රව උපත හා බැඳුණු ජන­ප්‍ර­වාද අනුව බහි­ර­වගේ උපත වෛදික යුගය හා දිව යයි. බහු දේව­වාදි සංක­ල්පය මත පද­නම් ව විවිධ ස්වභා­වික ද්‍රව්‍ය­යන් එනම්, ගස් ගල්, ගාංගා, සුළඟ, අව්ව, වැස්ස, පර්වත ආදි ජූජ­නීය වස්තූන් ලෙස සලකා වන්ද­නා­මාන කිරීම සිදු­විය. දේව වන්ද­නාවේ ආර­ම්භය ඒ ආකා­ර­යෙන් සිදු­වන විට බ්‍රහ්මණ අව­ධිය වන විට ඒක දේව වාදය, පුද්ගල දේව වාදය මත පද­නම් ව සමා­ජය තුළ මුල්බැස ගන්නට විය.

පුරා විද්‍යා­ත්මක සාක්ෂි ඉතා අල්ප ලෙස විග්‍රහ කෙරෙන පද­යක් ලෙස නිදන් දැක්විය හැකිය. සර­ලව ගත්කළ නිදන් යනු තැන්පත් කිරීම යි. අභ­ය­ගිරි දාගැ­බෙහි දකුණු වාහ­ල්ක­ඩින් හමු වී ඇති ශිලා­ලේ­ඛන දෙකක් ඇසු­රින් මේ පිළි­බ­ඳ අද­හ­සක් ලබා­ගත හැකි ය. මළු­තිස හෙවත් කණි­ට්ඨ­තිස්ස රජු විසින් (ක්‍රිස්තු වර්ෂ 164 – 192) කර­වන ලද මෙම ශිලා ලේඛන අනුව,

I. මළු­තිස මහ­ර­ජහ රජිණි මිත­බිය ධාතු නිජනෙ

අද­හස – මළු­තිස මහ රජුගේ බිසව වූ මිතගේ ධාතු මෙහි තැන්පත් කරන ලදි

II. මලි­තිස මහ­ර­ජහ මති සිර­බිය ධාතුනිජනෙ

අද­හස – මලි­තිස මහ රජුගේ මව් වූ සිරි­බි­යගේ ධාතු රජු විසින් මෙහි තැන්පත් කරන ලදි

ක්‍රි.ව. 2 වන සිය­වසේ සිට නිදන් කිරීමේ සංක­ල්පය පිළි­බඳ සාධක හමු­ වන අතර මෙහි ධාතු නිජනෙ යනු­වෙන් නිදන් කිරීම එසේත් නැති­නම් තැන්පත් කිරීම යන අරුත් සප­යයි.

නිදන් සංක­ල්පය අනුව පට බැඳු­ණකි බහි­රව යන්න. ඒ අනුව බහි­රව යනු භූමි­යට අධි­ගෘ­හිත යක්ෂ බල­වේ­ග­යකි යන්න මත­යකි. 11 වෙනි සිය­වසේ දී රචිත “බෝධි වංශ­යට” අනුව බහි­රව යනු බිය ජනක යන අද­හ­සයි. 12 වන සිය­වසේ දී ගුරුළු ගෝමීන් විසින් ධර්ම ප්‍රදී­පි­කාවේ මෙම පදය බිය ජනක රූප යන්න අරුත් ගන්වා ඇත. ජාතක කතා රච­කයා විසින් භයා­නක ස්වරූප යන්න යොදා ඇත. එමෙන් ම කාලි­දා­සගේ සෘතු සංහා­ර­යට අනුව යක්ෂ­යාගේ ප්‍රධා­නියා කුවේ­රය. කුවේ­රගේ ආල­ක­ම­න්දාවේ බහි­ර­ව­යන් සිටින අතර එම දේව සභාවේ ප්‍රධා­නීන් දෙදෙ­නකු ලෙස සංඛ පද්ම හඳුන්වා ඇත.

කාශ්‍යප සීගි­රිය ගොඩ නැගී­මට කුවේ­රගේ අල­කා­පුර සංක­ල්පීය ලක්ෂණ උප­යෝගි කර ගත් බවත්, සංඛ පද්ම නිධි සංක­ල්පය කුවේර සතු නව නිධා­න­යක් ආරක්ෂා කරන බහි­ර­ව­යන් ලෙස දැක්වී­ම­ටත් යොදා ගෙන ඇත. මේ අනුව කිසි­යම් වටි­නා­ක­මක් ඇති වස්තු­වක් සඟවා තැබීම හෝ නිධන් කිරීම යන්න මෙම සංක­ල්පයේ මූලික අර්ථ­යයි.

බහි­රව උත්පත්ති කතා අනුව බහි­ර­ව­යන් ගණ­නා­වකි. එනම් මහා බහි­රව, හැඩ බහි­රව,කෘර බහි­රව, කාල බහි­රව, නාග බහි­රව, සංඛ හා පද්ම බහි­රව යනාදි වශ­යෙනි. අභ­ය­ගිරි විහා­රයේ වල­ගම්බා රජුගේ කාලයේ සිට සංඛ පද්ම බහි­ර­ව­යන් වෙනු­වෙන් වාර්ෂික පූජා මංග්‍ය­ල­යක් පැවැ­ත්විණි.

සංඛ නිධි හා පද්ම නිධි යනු­වෙන් හැඳි­න්වෙන මෙම බහි­ර­ව­යන් අභ­ය­ගිරි ස්තූපයේ දකුණු පිවි­සුම් දොර­ටු­වෙහි පිහි­ටුවා ඇති අතර, ඉන් සංඛ දකුණු පසත්, පද්ම වම් පසත් දක්නට ලැබේ. මෙම බහි­රව රූප හඳුනා ගැනීමේ සංකේත ලෙස පද්මගේ හිසෙහි නෙළුම් මලක් ද සංඛගේ හිසෙහි හක් ගෙඩි­යක් ද නිරූ­ප­ණය කර ඇත. එමෙන් ම දෑස් දල්වා­ගෙන ඇති අතර ශරී­රය හරහා පූන නූලක් පැලඳ, බඳ පටි­ය­කින් සැරසී මාල දෙකක් හා අතේ ඉහළ කෙළ­ව­රෙහි වළලු දෙකක් පැලඳ සිටියි. ඉනේ වටා යන රෙදි කඩ­කින් ඇඳුම නිරූ­පි­තය.

විජ­යබා මාලි­ගයේ තිබෙන මුර­ගලේ බහි­රව රූප සහිත මුර­ගල් හා සසඳා බලන විට නිර්මාණ ලක්ෂණ අතින් ඉතා සංකීර්ණ ස්වභා­ව­යක් ගනී. මෙහි විද්‍යමාන වන ලක්ෂණ ලෙස දිගැටි හිස කෙස්, ආභ­රණ හා කර්ණා­භ­රණ පැළ­ඳ­ගෙන සිටීම යනාදි වශ­යෙන් දැක්විය හැකි ය. පද්ම බහි­රව ඉතා සෞම්‍ය ලෙසත්, සුදු පැහැති මල් මාල­ය­කින් සරසා ඇති බවත් දක්නට ලැබෙන අතර, විභාග ජය, මංග­ල්‍ය­ය, දරු ඵල, අපල දුරු කර ගැනීම, ගොවි­තැන් ඇර­ඹීම, සුව නොවන රෝග සුව කර ගැනීම ආදි විවිධ අභි­ලා­ෂ­යන් ඉටු කර ගැනීමේ අපේ­ක්ෂා­වෙන් වත්මනේ දී පවා බොහෝ පිරිස් පුද පූජා පවත්වා බාර­යන් ගැට ගසති. එමෙන්ම සංඛ බහි­රව සඳහා නඩු හබ, පළි­ගැ­නීම්, නැති දෙයක් සෙවී­මට යනාදි ලෙස රතු රෙදි පටි­යක කාසි­යක් ඔතා බාර­යන් ගැට ගසනු දක්නට ලැබේ. සංඛ යනු පද්මගේ විරුද්ධ පැත්ත බවත් රතු පැහැති මල් මාලය­කින් සරසා තිබීම විශේ­ෂ­ත්ව­යකි.

ලංකාවේ මෑත ඉති­හා­සය තුළ වඩාත් ජන­ප්‍රිය බහි­රව ඇද­හීම අභ­ය­ගි­රිය ආශ්‍රය කොට ගෙන සිදු වේ. එමෙන් ම දැනට සංඛ පද්ම අද­හන එකම ස්ථානය වන්නේ ද අභ­ය­ගි­රි­යයි යන්න පැවසේ. සංඛ පද්ම බහි­රව රූප සහිත මුර­ගල් අත­රින් අනු­රා­ධ­පු­රයේ ඇති පැර­ණිත ම මුර­ගල ලෙස තොළු­විල භූමියේ ඇති මුර­ගල හැඳින්වේ. කුවේර, නව නිධා­න­යන් ගෙන් යුත් එක් සංක­ල්ප­යක් බවත් එය පෙර­දිග කලාවේ ධනේ­ශ්වර ලෙස ද හඳුන්වා ඇත. ගිරා සංදේ­ශ­යට අනුව,

ගත් මෙන් නව නදන්
කෙරෙ­මින් කලි අකුරු දන්
කර සත සිත නදන්
දේය අවු­රුදු පතා මහ දන්

යනු­වෙන් දක්වා තිබේ. ගිරා සන්දේ­ශයේ සඳ­හන් පරිදි නව නදන් හෙවත් නව­නි­ධාන නම් සංඛ පද්ම ඇතුළු බහි­ර­ව­යන් 9 දෙනෙකි. කාලි­දා­ස­යන් විසින් රචිත මේඝ­දූ­තයේ දූතයා වූ මේඝ (වැහි වළාව) කුවේ­රගේ මාලි­ගය කරා පැමි­ණෙන විට දොර­ටුව අසල ඇඳ තිබූ සංඛ පද්ම දෙදෙ­නාගේ රූප දුටු බව කියවේ. ඉන්දි­යාවේ කැට­යම් අතර නිධි රක්ෂ­යන් වශ­යෙන් දක්වා ඇත්තේ සංඛ හෝ පද්ම වෙනු­වට කුවේ­රගේ ම රූප දෙකකි.

මෙම රූප මැද ඇති බඳුන් පද්ම හා සංඛ නිධි තැන්පත් කළ ඒවා­යැයි සැලකේ. මහා­චාර්ය අනු­රාධ සෙනෙ­වි­ර­ත්න­යන්ට අනුව මුර­ගල් ධන නිධි ආරක්ෂා කරන, ධන­යට අධි­පති කුවේර දෙවි­යාගේ නිරූ­ප­ණ­යක් ලෙසින් සැලකේ. මෙහි වූ බහි­රව රූ ධන­යෙහි ආර­ක්ෂ­ක­යන් සේ සැලකේ. බහි­රව රූප සහිත මුර­ගල් මුල දී යක්ෂ රූපයේ පටන් වඩාත් සංකීර්ණ හා විචිත්‍ර ස්වරූ­ප­යක් දක්වා අභි­ව­ර්ධ­න­යට පත්විය. මුර­ග­ලෙහි විකා­ශ­නයේ අව­සන් අව­ස්ථාවේ දී නාගයා ජල­යෙහි හා ධන­යෙහි ආර­ක්ෂාව සංකේ­ත­වත් කර­මින් බහි­රව රූප ඉක්මවා එම ස්ථාන­යට පත්විය.

කාල­යක් ගත වන විට බහි­ර­වයා ධන­යෙහි ආර­ක්ෂාව පිළි­බඳ සිය භූමි­කා­වෙන් ඉවත් ව ධනය විනා­ශය සල­ස­න්නෙක් බවට ස්ථාන­ගත විය. මෙලෙ­සින් මුර­ග­ලෙහි සංව­ර්ධ­නයේ අව­සාන අව­ස්ථාවේ දී මෙම සියලු සංකේත එකම මූර්ති­ය­කට ගොනු­වෙ­මින් එයින් නව අරු­තක් ධ්වනිත කර­න්නට විය.


සිළුමිණ
රුක්ෂිලා වෙත්තමුණි
2020 පෙබරවාරි 16


පත්තරෙන් බැලීමට
http://epaper.silumina.lk/Home/ShareArticle?OrgId=6fa2a246&imageview=0

No comments:

Post a Comment